Zeldzame atlas verworven door Bijzondere Collecties

De Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam hebben een zeldzame atlas uit 1714 aangekocht. De atlas werd gedrukt door Gerard en Leonard Valk in Amsterdam.

Sinds 1 januari 2019 zijn het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties samen het Allard Pierson

Nagenoeg intact

Vaak zijn oude atlassen uit elkaar gehaald, maar dit exemplaar is nagenoeg intact gebleven. Aantekeningen en andere sporen van eerdere bezitters verhogen het belang van deze atlas voor onderwijs en onderzoek. De atlas is aangekocht met steun van het Amsterdams Universiteitsfonds en de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar KOG-Vereniging Rembrandt Fonds.

Enige exemplaar in Nederland

Dit exemplaar van de atlas Nova totius geographica telluris projectio bevat nog 47 van de 50 oorspronkelijke kaarten. De kaarten van Europa, Midden-Europa en Westfalen waren al snel zo versleten dat ze in de achttiende eeuw vervangen zijn door kaarten van Duitse origine. Verder zijn er veertien kaarten toegevoegd, ook van Duitse herkomst.

Van deze in Amsterdam vervaardigde atlas was tot nog toe geen enkel voorbeeld in Nederland voorhanden. Er is op de hele wereld maar één ander exemplaar bekend, dat bewaard wordt in de Zentralbibliothek te Zürich.

Gebruikssporen

Dit soort atlassen is zeldzaam. Van de in totaal vier verschillende atlassen met gedrukte kaartenlijst die Gerard Valk en zijn zoon Leonard maakten, zijn slechts acht exemplaren bekend, waarvan nu twee in Amsterdam. Andere exemplaren bevinden zich in Londen, Sankt Gallen en Washington.

De nu verworven atlas vertoont veel gebruikssporen. De talrijke notities die een vroege Duitse bezitter toegevoegd heeft, vertellen meer over de manier waarop een dergelijke atlas gebruikt werd. Het maakt van de atlas des te interessanter studiemateriaal.