23.02.2023 Nieuws

Allard Pierson verwerft unieke 17de-eeuwse wandkaart van Amsterdam

Het Allard Pierson heeft een uniek exemplaar verworven van de eerste uitgave van de grote wandkaart van Amsterdam, in 1625 gemaakt door Balthasar Florisz. van Berckenrode. Hierdoor keert deze wereldberoemde en fabuleus getekende kaart terug naar de stad van vervaardiging.

De monumentale plattegrond van meer dan twee vierkante meter groot, is de meest gedetailleerde en betrouwbare weergave van Amsterdam in de 17de eeuw. De stad wordt op een vernieuwende manier gepresenteerd: voor het eerst wordt Amsterdam orthogonaal – recht van boven – weergegeven. De bebouwing is driedimensionaal getekend, wat een levendig en realistisch beeld van de groeiende 17de-eeuwse stad oplevert. Bekijk hier de kaart in detail.

Uitzonderlijke kaart
Dit exemplaar van de Van Berckenrode Amsterdam kaart is in de tijd van ontstaan met de hand ingekleurd. De wandkaart is compleet, bestaat uit negen gegraveerde bladen en is inclusief houtsnede met een titelstrook, met daarop de tekst ‘Amstelredamum Emporium Hollandiæ Primarium Totiusque Europæ Celeberrimum’ [vertaling: Amsterdam, de voornaamste handelsplaats van Holland en de meest gevierde van geheel Europa].

De kaart kent drie staten van uitgave: de eerste staat uit 1625; de tweede staat (1648), uitgebreid en bijgewerkt; de derde staat (1657), opnieuw bijgewerkt. Er zijn in de hele wereld slechts vijf andere instellingen die in bezit zijn van exemplaren van de eerste staat van deze uitzonderlijke wandkaart. De aangekochte kaart is echter het enige bekende exemplaar dat is ingekleurd en beschikt over de genoemde titelstrook.

De nieuwe aanwinst is hét topstuk van de grote cartografische tentoonstelling Open kaart – van atlas tot streetmap die vanaf 2 maart t/m 16 juli te zien is in het Allard Pierson.

Verrijking voor het Allard Pierson
De collectie van het Allard Pierson is wat kaarten en atlassen betreft van wereldklasse; deze weerspiegelt de ongelooflijke kaart- en atlassenproductie, die in Amsterdam bloeide van eind zestiende tot eind zeventiende eeuw. Het maakte de stad tot het internationale brandpunt van de globe-, atlassen- en kaartenmakerij. Dit komt natuurlijk ook tot uitdrukking in de vorm van kaarten van Amsterdam en omgeving. De Van Berckenrode-aanwinst is een prachtige aanvulling op de collectie, en betekent ook een verrijking van de collectie Nederland.

De aankoop is mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds, het Jansonius Fonds, de heer P.F. Pauwels, het Steenbergen Fonds, Fonds Historische Cartografie, het Amsterdams Universiteitsfonds en de Vrienden van het Allard Pierson.