Allard Pierson Museum verwerft houten tempelbeeld

Het gaat om een uiterst zeldzaam beeld van cederhout uit de eerste helft van de 15de eeuw voor Christus. Wereldwijd is slechts één directe parallel bekend van zo’n houten vrouwenfiguur.

Sinds 1 januari 2019 zijn het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties samen het Allard Pierson.

Het erotische beeld heeft waarschijnlijk als tempelbeeld gefungeerd. Waarschijnlijk stelt de vrouw een priesteres voor die een ritueel uitvoert. De aankoop van het beeld is mogelijk gemaakt door de Vereniging Rembrandt, mede dankzij haar Fonds voor Klassieke Beeldende Kunst en haar BankGiro Loterij Aankoopfonds, en door de Vereniging van Vrienden van het Allard Pierson Museum en het Zandee-Fonds.

Objectgeschiedenis

Het beeld (70 cm hoog) is verworven via de Parijse galerie Eberwein. Het stuk zou in 1896 door Keulse staalfabrikant Ernst Reimbold op de bazaar te Luxor zijn gekocht. De houten vrouwenfiguur is tot voor kort in familiebezit gebleven. In 1994 erfde voormalige eigenaar Christian Reimbold het stuk van zijn vader en liet het hout enkele jaren later via koolstofdatering op ouderdom testen. Uit die C14-analyse blijkt dat de boom waarvan het beeld vervaardigd is in de 16de eeuw v. Chr. geveld is. Rekening houdend met één à twee generaties voordat de cederhouten kern uit Libanon bij de beeldhouwer op de werkplaats in Boven-Egypte belandde, kunnen we het vrouwenbeeld dus in de eerste helft van de 15de eeuw v. Chr. dateren. De Britse egyptoloog Nicholas Reeves heeft dit houten beeld besproken in twee essays uit 2015 als parallel voor een uniek mechanisch houten beeld uit de 22ste Dynastie (ca. 750 v. Chr.), dat zich nu in het Metropolitan Museum of Art te New York bevindt.

Vals of echt?

Het beeld volgt precies de canon waardoor Egyptische mensfiguren zo herkenbaar zijn (gebaseerd op een rasterpatroon dat eind 19de eeuw nog niet bekend was). De koolstofdatering is natuurlijk ook van belang bij het dateren van dit beeld. Onder UV-straling komen de beschildering van een gouden ketting en enkelbanden en kleine pigmentresten naar voren. Bovendien bevat het beeld vierkante gaten in de romp waar met houten pennen de armen waren bevestigd, later door een restaurator herbevestigd met metalen pinnen. De vierkante gaten in de romp – die duidelijk werden op een CT-scan – geven tevens aan dat het om een antiek beeld gaat.

Beeld: Houten tempelbeeld uit 15de eeuw voor Christus.