Het plaatsje Bodenwerder ligt in het midden van Duitsland, aan de rivier de Weser. Wie het bezoekt kan niet om de baron Von Münchhausen heen. Zijn verhalen zijn wereldberoemd, ongelooflijk en fantastisch. Dat de baron echt heeft bestaan is minder bekend. In Bodenwerder werd hij geboren en hij heeft er een groot deel van zijn leven gewoond. Het was ook in dit stadje dat hij – in een prieeltje nabij zijn voorname landhuis – vrienden en bekenden vertelde over zijn uitzonderlijke avonturen.
Hieronymus Karl Friedrich Freiherr von Münchhausen werd geboren op 11 mei 1720. Na een opleiding tot page diende hij twaalf jaar in het leger van de Russische tsaar, onder andere tijdens een van de talrijke oorlogen tussen Rusland en het Ottomaanse rijk. Nadat Münchhausen de actieve dienst verlaten had trok hij zich terug op zijn landgoed. In deze periode diste de baron zijn smakelijke verhalen op aan vrienden en bekenden. Enkele van deze verhalen zijn in druk verschenen, aanvankelijk zonder enige verwijzing naar de baron. Zelf had hij met deze (of andere) publicaties geen bemoeienis.
Tot de kring van Münchhausens toehoorders behoorde ook de Duitse schrijver en wetenschapper Rudolph Erich Raspe. Hij was het die de verhalen voor het eerst publiceerde en op naam stelde van baron Von Münchhausen. Deze oer-uitgave van de verhalen van de ‘leugenbaron’, vreemd genoeg gepubliceerd in het Engels, in Oxford in 1786, is onbedaarlijk zeldzaam: er is voor zover bekend maar één exemplaar van bewaard gebleven, dat zich bevindt in de British Library. Een bewerking in het Duits door Gottfried August Bürger, die ook nieuwe sterke verhalen aan de verzameling toevoegde, betekende een belangrijke impuls voor de toch al indrukwekkende populariteit die dit proza in korte tijd verwierf.
Van meet af aan waren de verhalen zo sterk dat niemand er werkelijk geloof aan hechtte. Maar de amusementswaarde was (daardoor?) zo hoog, dat het boek een overweldigend publicitair succes werd. De baron zelf voelde zich door de bespottelijke overdrijving van zijn vertellingen diep beledigd en vanaf dat moment vermeed hij alle publiciteit. Hij overleed in 1797 op 76-jarige leeftijd en werd begraven in het familiegraf van de Münchhausens in de kloosterkerk van het vlakbij Bodenwerder gelegen Kemnade.
De vroegste Nederlandstalige uitgaven verschenen nog tijdens het leven van Münchhausen. Al in die publicaties zijn verhalen toegevoegd over de reizen naar de maan, Ceylon en dergelijke, die nooit in de oorspronkelijke uitgave vermeld zijn geweest. Ook bezoekt hij een eiland van kaas in een zee van melk. Dit doet denken aan de reizen en lotgevallen van die andere bekende avonturier: Gulliver. Het ligt dus voor de hand de belevenissen van Münchhausen in het kader daarvan te plaatsen, wat de titel Verrezen Gulliver verklaart.
In het Münchhausen Museum in Bodenwerder wordt een verzameling uitgaven van de verhalen bewaard die meer dan duizend delen telt, in meer dan vijftig talen. In dit bescheiden museum wordt de mythische baron Von Münchhausen een bijna tastbare realiteit. Juist dat blijkt ook te kunnen werken als een forse prikkel om de ongelooflijke avonturen van baron Von Münchhausen opnieuw ter hand te nemen.
