De Bibliotheca Philosophica Hermetica is een verzameling handschriften en gedrukte boeken op het gebied van de hermetische traditie, bijeengebracht door Joost Ritman. Een groot deel van de collectie heeft een lange reis afgelegd, zo ook de bijzondere exemplaren uit de collectie van de Amerikaanse verzamelaar Estelle Doheny. Meagan Baars doet onderzoek naar de incunabelen: boeken gedrukt tot en met 1500.

In Los Angeles ligt een statig landhuis waar ooit meer dan 8.000 zeldzame boeken en handschriften werden bewaard. Bewoner Estelle Doheny wist als religieuze verzamelaar een paar van kostbare incunabelen te bemachtigen voor haar collectie. De manier waarop deze collectie ontstond was, jammer genoeg, alles behalve vredig. Wat is er op dit landgoed gebeurd dat het, ondanks de statuur van de Doheny’s, nu slechts een schim in het landschap is? Tegenwoordig is het de uitvalsbasis van studenten van het Mount St. Mary's College, maar de sfeer van de bibliotheek van Estelle is nog onveranderd. De studenten menen zelfs dat ze op donkere dagen het spook van Estelle Doheny dagen nog steeds met haar leeslamp de bibliotheek door zien wanen…

Edward Doheny verdiende zijn fortuin in de olie-industrie aan het begin van de 20e eeuw. Van de opbrengsten hiervan kocht hij de mooiste kunstwerken. De glans van de rijkdom van de Doheny’s werd al snel overschaduwd door tragedie. Zijn eerste vrouw pleegde zelfmoord, en kort daarna werd hij verdacht van omkoping van het bestuur van de Verenigde Staten. De naam Doheny werd door het slijk gehaald. De laatste klap kwam toen zijn enige zoon verstrikt raakte in het schandaal en zichzelf van het leven beroofde binnen de muren van hun landgoed. Nadat Edward in 1935 overleed, werd Estelle Doheny weduwe.

Estelle begon met het verzamelen van zeldzame boeken tijdens de rechtszaak van haar man. De collectie groeide snel: haar bibliothecaris besteedde soms tot omgerekend €1.000 per dag. Enkele topstukken uit deze collectie waren onder andere gesigneerde documenten van alle 56 ondertekenaars van de Onafhankelijkheidsverklaring, en de enige echte Gutenbergbijbel. Ook geïllumineerde handschriften en andere incunabelen waren onderdeel van haar bibliotheek.

Of de influx van haar verzamelwoede een poging was om de pijn van haar verliezen weg te kopen is niet zeker. Feit is dat Estelle Doheny een gelovige vrouw was, en dit katholieke thema was de rode lijn in haar collectie. Toch? Er zijn geruchten dat haar vertrouwde bibliothecaris buiten haar weten nog wel eens een aankoop kon doen die weinig met geloof te maken had, simpelweg om de collectie zoveel mogelijk uit te breiden.

Na de tragische verliezen en het mogelijke verraad van haar bibliothecaris is Doheny geen rust gegund. Door de oogaandoening glaucoom verliest ze voor een groot deel haar zicht. De vele incunabelen en handschriften staan vanaf dat moment veelal ongeopend in de kast. Een nachtmerrie: de enthousiaste verzamelaar van boeken kan niet meer lezen. Ze overleed in 1958, waarna haar collectie op verschillende veilingen werd verkocht. Door deze noodlottige eindes en onafgemaakte zaken is het misschien geen wonder dat de studenten van het Mt. Sint Mary de spookbibliotheek liever mijden.

Een belangrijk subthema in de bibliotheek van Estelle is de hermetische filosofie. Sommige van deze boeken zijn in de veilingen na Doheny’s dood gekocht door Joost Ritman, oprichter van de Bibliotheca Philosophica Hermetica. Voorbeelden zijn bekende exemplaren van Alexander de Villa Dei - Doctrinale en Matthaeus Bossus -  De instituendo sapientia animo, waarvan de laatste bij het Allard Pierson te bewonderen is. Deze prachtige uitgave op vellum is ook onderdeel van van het lopend herkomstonderzoek naar Bibliotheca. De provenance, de reis die dit een object heeft afgelegd, van deze Matthaeus Bossus kan worden teruggevonden in de database van MEI, waar binnenkort de hele collectie op te vinden is. Het belang van registratie van collecties zoals die van Ritman zien we terug in de verspreiding van de privébibliotheek van Doheny: van het exemplaar van de Villa Dei ontbreekt na 2011 ieder spoor. Waar spookt dit boek nog rond?