26 december 2018

Een open deur

Door: Wim Hupperetz

De hoofdingang van het Allard Pierson is momenteel gesloten vanwege een aanstaande verbouwing. Deze ingang was tot in de jaren 1960 in gebruik als hoofdingang van De Nederlandsche Bank.

Toen het Allard Pierson hier in 1976 haar deuren opende, werd in de ingang een tochtportaal geplaatst zodat in de hal  een entreebalie en een winkel gevestigd konden worden. Was de entreehal voorheen een semi-publieke ruimte waar men vrijelijk naar binnen kon lopen, nu sloot dit tochtportaal de hal af van de Oude Turfmarkt. De oude monumentale deuren werden ‘op pensioen’ gezet.

De deuren van het Allard Pierson in 2012

Uiteraard wilde men ook in de tijd van De Nederlandsche Bank tocht en kou buiten houden en daarom was er in de hal wanneer men de trap op ging een draaiende tochtdeur geplaatst. Welnu, naar deze oude situatie gaan we weer terug.

Het interieur van de entreehal zoals die in 1901 werd vernieuwd met rechtsboven de draaiende tochtdeur met portier.

Omdat de entreebalie en de winkel straks niet meer in de entreehal zullen zijn geplaatst, kunnen we weer terug naar de originele situatie. Dat betekent dat we de oude monumentale deuren weer zullen gaan gebruiken en dat er weer een draaiende tochtdeur in de hal zal worden gemaakt.

In de nieuwe situatie zal de hoofdingang weer gemakkelijker toegankelijker zijn. Als het hard waait of heel erg koud is, zullen we, net zoals dat in het verleden het geval was, af en toe een deur sluiten of de kleine deur (die in de grote deur zit) open zetten. Een klein onderzoekje in de beschikbare foto’s van voor 1960.

De ingang van De Nederlandsche Bank met een wachthuisje voor de deur. c. 1890

In de online beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam zijn in totaal 43 foto’s te vinden waarop de deuren van De Nederlandsche Bank te zien zijn. Ik heb alleen afbeeldingen gebruikt van voor de sluiting van de bank op deze locatie in de jaren 1960.

Daaruit blijkt het volgende: 31 afbeeldingen laten zien dat de deuren open staan, zes afbeeldingen laten zien dat een deur open staat (en een deur staat dan dicht) en een afbeelding laat zien dat de kleine deur in de grote deur open staat. Op vijf afbeeldingen zien we dat beide deuren dicht staan.

De monumentale deuren van De Nederlandsche Bank zijn goed zichtbaar tijdens een geldtransport in 1946.

Meestal gaat het dan om foto’s waarbij de gevel van de bank is versierd vanwege een koninklijke, feestelijke gebeurtenis. In een geval was het een avondlijke opname. Misschien is het een open deur maar de moumentale deuren van de hoofdingang van De Nederlandsche Bank stonden tijdens openingstijden gewoon open. En zo zal het straks ook weer zijn als de verbouwing van het Allard Pierson in 2019 is afgerond.

Wim Hupperetz (1966) was tot december 2021 directeur van het Allard Pierson en Bijzonder hoogleraar Nederlandse cultuurgeschiedenis, in het bijzonder de studie der voorwerpen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Al meer dan 15 jaar is hij actief in EU projecten gerelateerd aan digitaal erfgoed en de toepassing in musea. In 2014 initieerde hij ArcheoHotspots, in 2015 het Digital Museum Lab en in 2016 MuseumCamp.

Geschiedenis van Amsterdam