De roep van de o’o. Natuur onder druk

Te zien van 30 augustus tot en met 26 januari 2025

Dodo, quagga en Hawaiiaanse o’o komen weer even tot leven

Hoe de dodo klonk zullen we nooit weten. Van de uitgestorven Hawaïaanse vogel de kauai o’o weten we het wel. Eind vorige eeuw is de roep van het allerlaatste mannetje vastgelegd.

In tentoonstelling De roep van de o’o. Natuur onder druk hoor je dit geluid. De tentoonstelling draait om de vraag hoe de West-Europese mens zich tot de natuur verhoudt, hoe dat is te verklaren als we naar de geschiedenis kijken, én hoe we met nieuwe inzichten de toekomst in kunnen gaan.

De roep van de o’o is gebaseerd op de natuurhistorische collecties van het Allard Pierson. Beroemde tekeningen, boeken en prenten uit de rijke Allard Pierson Artis Bibliotheek zijn aangevuld met stukken uit andere musea en archieven.

Werken van kunstenaars als Mark Dion, Damien Hirst en Milah van Zuilen tonen de impact van de geschiedenis op de actualiteit. De huidige stand van wetenschap komt onder meer naar voren in een audiotour en publieksprogrammering.

Buiten de natuur

Op dit moment bevinden we ons in een grote uitstervingsgolf veroorzaakt door menselijk handelen. Hoe is het zover gekomen en waarom plaatst de mens zichzelf al eeuwenlang buiten de natuur? De tentoonstelling maakt duidelijk hoe de natuur vanaf de 16de eeuw door West-Europeanen is verkend, onderzocht en verbeeld. Leergierigheid en bewondering gingen hand in hand met bejaging, uitputting en vernietiging van leefomgeving, tot aan de dag van vandaag.

Baanbrekende inzichten

Bezoekers maken kennis met natuuronderzoekers als Conrad Gessner (1516-1565) die alles wat er ooit over dieren was geschreven, probeerde te verzamelen in zijn prachtig geïllustreerde Historiae animalium. Maria Sibylla Merian (1647-1717) was opgeleid als schilder en bestudeerde al op jonge leeftijd de metamorfose van rups naar vlinder. De tentoonstelling bevat aquarellen van haar hand. Natuurlijk ontbreken de wetenschappers Carolus Linnaeus (1707-1778), Georges Cuvier (1769-1832) en Charles Darwin niet (1809-1882). Allemaal kwamen ze tot baanbrekende inzichten die uiteindelijk leidden tot de conclusie dat er een grote verwevenheid bestaat binnen ecosystemen. Helaas voorkwam dat besef niet dat al zoveel dier- en plantsoorten zijn verdwenen. De meeste kunnen we alleen nog op papier bewonderen. Enkele zijn geconserveerd of opgezet, zoals bijvoorbeeld in de tentoonstelling de kauai o’o en de quagga uit de collectie van Naturalis.

Het Allard Pierson laat ook resultaten zien van hedendaags wetenschappelijk onderzoek naar diersoorten en ecosystemen. Daarvoor is samengewerkt met het IBED (het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica van de UvA). Bioloog Auke-Florian Hiemstra licht de thema’s van de tentoonstelling toe in de audiotour.

Conrad Gessner, luipaard. Voor 1551.

 

Maria Sibylla Merian, insecten en tak van meidoorn.

Kunst, wetenschap en natuur

Kunst en wetenschap waren altijd sterk met elkaar verbonden. Kunstenaars hebben invloed op de manier waarop naar de natuur wordt gekeken. Ze kunnen de aandacht vestigen op de schoonheid maar ook de bedreigingen van de natuur onder de aandacht brengen. In de tentoonstelling is werk van de hedendaagse kunstenaars Mark Dion, Damien Hirst, Bernie Krause, Milah van Zuilen, Abel Rodríguez, Diana Scherer, Sinke & Van Tongeren, Emilia Tapprest en Matthew Wilson te zien. De werken sluiten aan bij de historische verhalen.

Hoop en inspiratie

Voor deze tentoonstelling is samengewerkt met veel verschillende organisaties die zich bezighouden met de natuur, het tegengaan van de klimaatcrisis en het beschermen van plant- en diersoorten. In de tentoonstelling presenteert het Klimaatmuseum verhalen van mensen die vanuit verschillende perspectieven naar de klimaat- en natuurcrisis kijken. Het Wereld Natuur Fonds toont beelden van een aantal hoopgevende projecten.

Sinke & van Tongeren

Audiotour

Bij de tentoonstelling is een audiotour van bioloog en onderzoeker Auke-Florian Hiemstra te beluisteren. Hij neemt je mee langs de tentoonstellingszalen en vertelt over de huidige stand van de wetenschap. De audiotour is beschikbaar in het Nederlands en het Engels.

Activiteiten

Kom kijken, praat en doe mee! Tussen 30 augustus 2024 en 26 januari 2025 organiseren we talks, debatten, films, workshops en meer. 

Bekijk het overzicht

De roep van de o’o komt tot stand dankzij het Cultuurfonds, Mondriaan Fonds, Turing Foundation, Fonds 21, Triodos Foundation, Iona Stichting, Nut Amsterdam, Amsterdams Universiteitsfonds, Stichting de Hoorn, particulieren en in samenwerking met het Wereld Natuur Fonds en het IBED (Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics).

Foto: Naturalis/ Alexander Schippers