Kerk- en religiegeschiedenis

Het verleden van de mensheid bestuderen kan niet zonder kennis van religieuze stromingen en hun invloed op de samenleving.

De onafhankelijkheidsoorlog tegen het katholieke Spanje (1568-1648) maakte van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een hervormde natie waarin de vele stemmen van het protestantisme hoorbaar waren. In de omvangrijke collectie Kerk- en religiegeschiedenis bevinden zich bijzondere handschriften, gedrukte boeken, pamfletten en prenten die onmisbaar zijn voor het begrijpen van de toenmalige én de huidige samenleving.

Belangrijke bron voor onderwijs en onderzoek

In Amsterdam was in de zeventiende en achttiende eeuw ruimte voor religieuze genootschappen die afweken van de heersende gereformeerde kerk. Er waren weinig belemmeringen voor de productie en verspreiding van het drukwerk van bijvoorbeeld Lutheranen, Doopsgezinden en Remonstranten. En zelfs de uitdrukkelijk door de stad verboden literatuur vond vaak haar weg naar de lezer. Van de handhaving van de wet werd op dit punt niet al te veel werk gemaakt.

De bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam heeft veel van dit materiaal verzameld. Hoewel in dit verzamelgebied vrijwel alle religieuze stromingen zijn vertegenwoordigd, ligt de nadruk op handschriften, gedrukte boeken (waaronder clandestiene Bijbels) en pamfletten van de dissenters (andersdenkenden). Aan het einde van de negentiende eeuw werd de bibliotheek verrijkt met een collectie boeken over de Rooms-Katholieke kerk en de Orde van de Jezuïeten. In de twintigste eeuw volgde de bibliotheek van het Begijnhof in Amsterdam. Door de veelheid van onderwerpen en de diversiteit van materialen is het verzamelgebied Kerk- en religiegeschiedenis een belangrijke bron voor onderwijs en onderzoek. Van groot belang is de nalatenschap van religieuze leiders als Hendrik Niclaes, Jean de Labadie, Antoinette de Bourignon en anderen. De bijbeluitgaven vormen, samen met die van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Katholieke Universiteit Leuven, de belangrijkste bron voor de online bibliografie Biblia Sacra. De Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam draagt nog steeds bij aan de groei van het verzamelgebied.

Conservator:

Gwendolyn Verbraak, Junior-conservator Kerk- en religiegeschiedenis