Archief van Johanna Kuiper overgedragen

Afgelopen vrijdag werd het archief van Johanna Kuiper (1896-1956) overgedragen aan de Doopsgezinde Bibliotheek in het Allard Pierson. Het archief bestaat uit een bijzondere brievencollectie, een niet voltooid manuscript, correspondentie met haar uitgever en enkele andere documenten.

De overdracht gebeurde door Johanna’s acht kleinkinderen, die vanuit verschillende perspectieven vertelden hoe de grootmoeder, die zij nooit gekend hebben, invloed op hun leven heeft gehad.

Johanna Kuiper groeide op in een doopsgezind predikantengezin. Zij voorzag in haar onderhoud door het schrijven van kinderboeken en schreef twee jeugdbijbels. Ze was een voorvechtster van de vrije liefde en kreeg ongehuwd twee kinderen. Later huwde zij dominee Klaas Abe Schipper. Voor hun verzetswerk ontving het echtpaar postuum de Yad Vashem. Ze was theologe, socialiste en feministe. Ze durfde verantwoordelijkheid te nemen voor waar ze in geloofde, ook als ze daarmee alleen kwam te staan.

Veel van haar persoonlijkheid wordt duidelijk in de 178 brieven die zij tussen 1925 en 1956 schreef aan haar dierbare vriendin Hilde Völger. Hilde heeft die brieven altijd bewaard. Jaren na Johanna’s dood, toen zij en haar man Will eindelijk toestemming kregen om de DDR te verlaten, had Hilde in het ene kleine koffertje dat ze mee mocht nemen, ruimte gereserveerd voor de brieven. Deze brieven vormden de belangrijkste bron voor de biografie Gedurfd leven door Ferdinand van Melle die dit jaar verschenen is.

De overdracht werd getekend door (op de foto v.l.n.r.): Elma Schlecht en Jaap Brüsewitz (namens de Stichting tot Beheer van de Bibliotheek van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Amsterdam), Felice Veenman-Schipper (namens de erfgenamen) en Els van der Plas (namens het Allard Pierson). De gift wordt deel van de Doopsgezinde Bibliotheek, die weer deel uitmaakt van een uitgebreide collectie van geestelijk leven in Amsterdam en Nederland die geschiedenissen van religies en levensfilosofieën door de eeuwen heen bewaart, vastlegt en presenteert.