27 september 2020

Herinneringen aan Amsterdam, 1883

De  Amsterdamse Universiteitsbibliotheek verwierf aan het eind van de jaren zestig de collectie ‘Amstelodamica’ van Antonie Marinus van de Waal. Deze  leefde van 1890 tot 1968, werkte als archivaris bij een bank en bracht een van de grootste particuliere collecties betreffende Amsterdam bijeen. Zijn verzameling bestaat uit boeken, kaarten, foto’s, brieven en andere documenten. Na ruim vijftig jaar vereist goed beheer van deze collectie een andere ordening. Daarbij komt veel bijzonder materiaal opnieuw even aan het licht. Ditmaal bij voorbeeld speciaal vervaardigde souvenirs uit het jaar 1883.

In 1883 werd in Amsterdam de wereldtentoonstelling gehouden. Een wereldtentoonstelling is bedoeld om recentelijk ontwikkelde technologische innovaties uit de hele wereld voor een breed publiek te presenteren. De eerste wereldtentoonstelling vond plaats in Londen in 1851. In Shanghai vond een wereldtentoonstelling plaats in 2010, die met meer dan 70 miljoen bezoekers de drukst bezochte expo was tot nu toe.

De tentoonstelling in Amsterdam in 1883 had een uitgesproken eigen thema: de Internationale Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling (in het Frans: Exposition Universelle Coloniale et d'Exportation Générale). De expo vond plaats van 1 mei tot 1 oktober 1883 en trok ruim een miljoen belangstellenden (voor die tijd een enorm aantal). De locatie was achter het toen nog in aanbouw zijnde Rijksmuseum, het huidige Museumplein.  

De komst van zoveel toeristen naar Amsterdam (toen al!) inspireerde uitgevers tot het maken van de meest snoepige herinneringspublicaties. Een flink aantal daarvan is terecht gekomen in de collectie van A.M. van de Waal. Ze bevatten vaak dezelfde plaatjes, of in elk geval afbeeldingen van telkens dezelfde highlights, en weinig tot geen tekst. Door het vluchtige en vaak kwetsbare karakter van deze publicaties zijn ze schaars geworden. Maar ze zijn het bekijken vaak meer dan waard.   

Reinder Storm

Reinder Storm is conservator cartografie, geografie en reizen bij het Allard Pierson, de collecties van de Universiteit van Amsterdam. Het beheer van de cartografische collectie strekt zich uit over vele duizenden kaarten, atlassen en aanverwante materialen. Speciale vermelding verdienen de deelcollecties van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG), met als hoogtepunt de verzameling losse kaarten die afkomstig is van het befaamde antiquariaat van Frederik Muller. Alle artikelen van Reinder Storm