06.03.2012 Nieuws

Originele voorbeeldtekeningen voor 16de-eeuws dierenboek Gessner bij Bijzondere Collecties UvA

Twee Zwitserse albums met prachtige tekeningen, in beheer bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, bevatten voorbeelden voor de prenten in de Historiae animalium (1551–1558) van Conrad Gessner.

Sinds 1 januari 2019 zijn het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties samen het Allard Pierson.

Twee Zwitserse albums met prachtige tekeningen, in beheer bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, bevatten voorbeelden voor de prenten in de Historiae animalium (1551–1558), het beroemde dierenboek van arts en natuuronderzoeker Conrad Gessner. Dit blijkt uit minutieus onderzoek van wetenschapshistorica Florike Egmond.

De voorbeeldtekeningen vallen op door hun natuurgetrouwheid en hun schoonheid. Ze zijn geplakt in twee bijzondere albums, aangelegd in Basel door de anatoom en bioloog Felix Platter (1536–1614). Hij was een leerling en vriend van Gessner.

Later kwamen de albums in bezit van de Remonstrantse Gemeente in Amsterdam; hoe is niet bekend. De bibliotheek van de Remonstrantse Gemeente is sinds 1878 als bruikleen ondergebracht bij de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam en wordt beheerd door de Bijzondere Collecties van de UvA.

De Gessner-albums bevatten samen 369 bladen met tekeningen in waterverf. Een van beide albums is gevuld met afbeeldingen van vissen, krabben, kreeften, schelpdieren en andere zeewezens. Het andere album heeft afbeeldingen van uiteenlopende zoogdieren – waaronder honden, schapen en herten, maar ook panters, tijgers en kamelen – en van insecten, reptielen en amfibieën. Verschillen in stijl wijzen er op dat de tekeningen gemaakt zijn door meerdere kunstenaars.

Over Conrad Gessner

De Zwitserse arts en natuuronderzoeker Conrad Gessner (1516–1565) geldt dankzij zijn boek Historiae animalium als de grondlegger van de zoölogie. Gessner probeerde in dit vierdelige werk alles wat men wist over de toen bekende diersoorten bijeen te brengen. Essentieel waren de illustraties: 812 van de ruim 3000 pagina's waren gevuld met houtsneden van de meest uiteenlopende dieren, waaronder een door Albrecht Dürer gemaakte houtsnede van een neushoorn. Het populaire boek werd, al dan niet bewerkt, meermalen heruitgegeven.

Over Florike Egmond

Dr. M.F. (Florike) Egmond werkt als onderzoekster in het door NWO gefinancierde project 'Re-Reading the Book of Nature', dat verbonden is aan de Universiteit van Leiden. Haar onderzoek richt zich op de geschiedenis van de plant- en dierkunde in Europa in de vroegmoderne tijd. Zij publiceerde onder meer over de botanicus Carolus Clusius en over het Walvisboek van Adriaen Coenen.

Albums te bezichtigen

De beide albums zijn van donderdag 8 t/m donderdag 15 maart te bezichtigen in de hal van de Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt 129 te Amsterdam.

Openingstijden:
ma–vrij 9.30–17.00 uur