Machzor uit Esslingen digitaal

Beide delen van eeuwenoud Hebreeuws gebedenboek virtueel herenigd.

Sinds 1 januari 2019 zijn het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties samen het Allard Pierson.

Het befaamde Machzor uit Esslingen, een Hebreeuws gebedenboek uit de late dertiende eeuw, wordt deels bewaard in New York en deels in Amsterdam, in de Bibliotheca Rosenthaliana van de Bijzondere Collecties. Beide delen zijn nu op één website herenigd.

In de winter van het jaar 1290 voltooide Kalonymus ben Judah uit Esslingen (bij Stuttgart) een door hem geschreven en verlucht Hebreeuws handschrift met gebeden voor het Joodse Nieuwjaar, voor de Grote Verzoendag en voor het Loofhuttenfeest. Het bestaan van het tweede deel van dit zogenaamde Machzor uit Esslingen was al lange tijd bekend. Het is het oudste Hebreeuwse handschrift uit Duitsland waarin de plaats en tijd van vervaardiging expliciet worden vermeld (28 Tevet 5050 / 12 januari 1290). Sinds de jaren zeventig bevindt het zich in de Bibliotheca Rosenthaliana, een van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Het eerste deel van het Machzor uit Esslingen werd lang als verloren beschouwd, totdat dr. Evelyn Cohen uit New York het in 1990 identificeerde in de bibliotheek van het Jewish Theological Seminary in New York. De teksten in beide delen sluiten op elkaar aan en bijna alle versiering is uitgevoerd door dezelfde kunstenaar. Ook de vele later toevoegingen aan het handschrift, door correcties, in- en opgeplakte nieuwe teksten en aantekeningen in de marge, zijn identiek.

Dankzij een genereuze gift van de bekende filantroop George Blumenthal uit New York zijn beide delen van het Machzor nu opnieuw gedigitaliseerd door de bekende Israëlische fotograaf Ardon Bar-Hama en zijn ze op een eigen website voor het eerst digitaal herenigd.