Arie van den Berg schenkt collectie kermisdrukwerk

Onlangs is het derde deel van de omvangrijke collectie populair drukwerk van de Amsterdamse verzamelaar Arie van den Berg overgedragen.

Sinds 1 januari 2019 zijn het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties samen het Allard Pierson.

Deze schenking bestaat uit kermisdrukwerk van 1655 tot circa 1880. De collectie omvat onder meer marktbepalingen, kermiswensen en -kransen, strooibiljetten en affiches, vrijersbrieven, kermisliedjes, centsprenten en kinderboekjes. Eerder schonk Arie van den Berg al een collectie verhalend, historisch en informatief drukwerk en een collectie satire en allegorieën.

Van kwakzalvers tot wassenbeeldenkabinetten

De Bijzondere Collecties zijn erg ingenomen met de schenking. Het gaat om uitgaven die in grote oplagen op goedkoop papier werden gedrukt, maar waarvan nauwelijks exemplaren zijn overgeleverd, omdat ze veelal direct na gebruik werden weggegooid. Afgezien van de zeldzaamheid, is het drukwerk bijzonder vanwege de talrijke verhalen dat het bevat over het openbaar vermaak van eeuwen geleden. Zo zie je op prenten kwakzalvers hun middeltjes aanprijzen, lees je de krompraat op hun strooibiljetten, en is er een aquarel van een wassenbeeldenkabinet in een kermistent. Deze unieke afbeelding van het interieur van een negentiende-eeuws ‘panopticon’ is nog tot 13 juni te bewonderen in de kleine vitrine-tentoonstelling die ter gelegenheid van de schenking is ingericht.

Bevlogen verzamelaar en schrijver

Arie van den Berg (Alkmaar, 1948) is dichter, poëziecriticus, docent creatief schrijven en bevlogen verzamelaar. Zijn belangstelling voor populair drukwerk leidde onder meer ook tot publicatie van cultuurhistorische essays in Van binnen moet je wezen (1989), Hier komt Urbanus bij een hoer (1993) en Kikkers, muizen en nieskruid (1999) en tot het uitspreken van de zevende Frederik Mullerlezing over moordliederen onder de titel Wie kan dit zonder huiver horen. Negentiende-eeuwse straatzangers en hun bronnen (2015).

Beeld: Kermis-toonelen. Kinderprent met kermistaferelen uit ca. 1880