22 maart 2019

In de naam van Vader en Zoon

Eind december van het afgelopen jaar verwierf de toen nog Bijzondere Collecties geheten afdeling van de Universiteitsbibliotheek alle originele stroken van de strip Vader & Zoon van Peter van Straaten (1935-2016). Halverwege januari ben ik toen begonnen met de inventarisatie van deze prachtige aanwinst, circa 4500 origineel getekende stroken van Vader & Zoon. De achttien jaar dat de strip verscheen, van 1970 tot en met 1987, was in ‘no time’ verwerkt. Ik zette een jaarkalender van het betreffende jaar op mijn scherm om te zien wanneer de weekenden en de feestdagen vielen, want dan waren er geen afleveringen.

Normaal gesproken verschenen er zes afleveringen per week, maar ze zaten er niet altijd allemaal bij. Of soms wel, maar dan was Peter de datum vergeten of hij heeft zich met de datum vergist. Om zekerheid te krijgen had ik daarom ook Delpher aan staan met Het Parool van het betreffende jaar. Bij onzekere en ontbrekende data keek ik dan in de krant van de mogelijke dagen en zo vond ik het meeste terug. In een inventaris heb ik bijgehouden wat er ontbreekt. Stroken die ik niet kan plaatsen, verhuisden naar de stapel ‘onbestemd’. Ik heb begrepen dat Peter heel soms onzeker was over de grap, maar het gebeurde ook wel dat de actualiteit voorging en hij stroken moest ‘laten vallen’ omdat de actualiteit om een Vader & Zoon-reactie schreeuwde.

Zo zijn er flink wat stroken met een ‘dubbele datum’ die dus nooit gepubliceerd zijn. Een jaar doornemen kostte gemiddeld twee uur, maar heel af en toe wel drie of vier. Alle stroken zijn door mijn handen gegaan, sommige vaker dan eens. Het restant, zo’n honderd stroken, moet ik nader bekijken. Er zijn soms reeksen van acht, tien of twaalf stroken die thematisch zijn (een voetbalreeks, voornamelijk over Ajax, een verbouwingsreeks en een vervelende nicht die een weekje komt logeren). Wellicht dat die reeksen elders zijn gepubliceerd buiten de reguliere reeks op Parool-pagina 3 om. Maar dus ook al die kranten van al die jaren en de actualiteit. Oorlogen, aanslagen, vallende kabinetten, schandalen, strippende operazangeressen, Wim Sonneveld die op het Holland festival optreedt. Je kan het zo gek niet bedenken of het is gebeurd. Bijvangst zo’n opfriscursus recent verleden, heel leuke bijvangst!

Maar bovenal zie je in de strip zelf verschuivingen in de verhoudingen tussen ouders en kinderen, mannen en vrouwen, sociale en maatschappelijke veranderingen in de loop van twee decennia. En daarin schuilt de grote waarde van deze strip en dit bezit. Ik zou de wetenschappers willen uitnodigen zich eens lekker uit te komen leven.

Jos van Waterschoot

Jos van Waterschoot is boekhistoricus en werkzaam als conservator Boekhistorische Collecties en Stripcollecties bij het Allard Pierson. Hij is recensent van het stripinformatietijdschrift StripNieuws en voor stripblad Eppo. Hij publiceert over strips en boekgeschiedenis, en leest een strip per dag. Alle artikelen van Jos van Waterschoot

Algemene cultuurgeschiedenis