Het vriest nog altijd en de eerste schaatsers gaan al voorzichtig het ijs op. Na de ijspret is het natuurlijk tijd om op te warmen met chocolademelk. Maar waarom niet eens een andere, historische, warme drank? Slemp bijvoorbeeld. Net chai latte.

19de-eeuwse kookboeken staan vol met allerlei soorten warme drank, zoals sagomelk, kandeel (gekruide wijn met eidooiers) en andere warme gezoete wijn, grog (arak, rum of cognac met citroensap, suiker en heet water) en warme punch. Ook tijdens schaatsen was het aanbod anders dan nu. In de koek-en-zoopje die Jantje van Leyden in Eten en drinken in Amsterdam (1898) – zie ook deze blog – verkoopt men warme anijsmelk, chocolade, slemp en groentesoep aan schaatsers. De ‘zopie’ in koek-en-zopie slaat overigens niet op soep, maar op zopie, warm bier met specerijen.  

Slemp is warme melk met zwarte thee, suiker en specerijen. Standaard werden saffraan, kaneel en kruidnagel gebruikt, soms ook foelie en citroenschil. De melk werd gebonden met eidooiers of, later, maïzena. Veel 19de-eeuwse kookboeken geven recepten voor slemp, zoals De nieuwe, zuinige, Geldersche keukenmeid uit 1838:

In de loop van de eeuw komt ook kant-en-klare slempstroop op de markt. Kookboek Betje de goedkoope keukenmeid uit 1877 maakt daar melding van:

Aan het eind van de 19de eeuw komen er recepten waarbij gerst aan de drank wordt toegevoegd, bijvoorbeeld in het Oost-Indisch kookboek uit 1890.

Slemp lijkt stiekem opvallend veel op de nu zo hippe chai latte: Indiase gezoete thee met melk en specerijen (meestal kaneel, kruidnagel en nootmuskaat, maar geen saffraan en wel gember, peper en kardemom). Alle reden om de warme melk eens te proberen, dus.

Slemp
(per kop)

• 250 ml melk
• 150 ml water
• 1 tl theeblaadjes
• paar draadjes saffraan
• 1 kruidnagel
• 1 kaneelstokje
• stukje foelie of wat geraspte nootmuskaat
• stukje citroenschil
• 1 el suiker (of meer, naar smaak)

Doe de melk en het water met alle andere ingrediënten in een pannetje en verwarm op laag vuur tot lauw. Laat 20-30 minuten trekken. Zet op het laatst het vuur iets hoger om de drank op te warmen. Schenk door een zeef in twee mokken.

Bovenste foto: Koek en zopie op de Keizersgracht, met rechts een gedeelte van Hartenstraat 36, Stadsarchief Amsterdam