Komend najaar presenteert het Allard Pierson een nieuwe en uitgebreide gipsengalerij. De presentatie verbindt de Oudheid en de periode eind 19^de en begin 20^ste eeuw , de tijd waarin afgietsels werden gemaakt en gebruikt als tekenmodel in kunstacademies. Het is opvallend om te zien hoeveel museumbezoekers tegenwoordig in onze gipsen afgietsels geïnteresseerd zijn – ze lijken iets magisch te hebben.

Het Allard Pierson heeft meer dan 1000 verschillende collecties: de erfgoedcollecties van de Universiteit van Amsterdam. De gipsencollectie is hier een belangrijke van en bestaat uit 278 grote gipsen kopieën, vooral van beeldhouwkunst uit Griekenland en de Hellenistische wereld. Precies 100 jaar geleden, in 1920, opende het zogenaamde ‘Museum van Reproducties’ in Den Haag zijn deuren met de bankier Constant Willem Lunsingh Scheurleer (1881-1941) als directeur. Lunsingh Scheurleer was een toegewijde verzamelaar van oudheden (die in 1934 de basis hebben gevormd van de collectie van het Allard Pierson Museum) en gipsafgietsels van oude sculpturen. De afgietselgalerij in de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, waar het museum van Reproducties toe behoorde, was zijn initiatief. Hij had contact met vertegenwoordigers van andere belangrijke gipscollecties in Europa en met enkele werkplaatsen waar nog afgietsels werden gemaakt. De kopieën functioneerden als modellen voor kunstenaars. Na een woelige en interessante periode werd in de jaren 1975-1976 de gipscollectie van de Academie in Den Haag afgestoten.

Op initiatief van de toenmalige directeur van het Allard Pierson Museum, Jaap Hemelrijk, werden de afgietsels van de klassieke beelden naar Amsterdam gehaald. Daar bevond zich al een kleine collectie gipsen die door de 19^de eeuwse hoogleraar Allard Pierson en zijn opvolger Jan Six waren verzameld ten behoeve van het academisch onderwijs. De gipsen kregen een plaats op de zolder van het Allard Pierson Museum en konden onder begeleiding worden bekeken. Vele groepen bezoekers – waaronder talloze schoolklassen en studenten – dwaalden tussen de witte beelden en.... de beelden werden ook weer vaak als model gebruikt.

Gipsen erfgoed kent een zeer wisselende waarderingsgeschiedenis. In de loop van de 20ste eeuw zijn in Nederland veel collecties, onder andere die van het Amsterdamse Rijksmuseum, verloren gegaan vanwege een gebrek aan belangstelling. De verzameling van het Allard Pierson is gelukkig behouden gebleven, maar de beelden waren tot nu toe niet vrij toegankelijk: ze stonden op de zolder en konden alleen op afspraak of met een rondleiding bezocht worden. Omdat in Nederland collecties van originele, grote antieke sculptuur ontbreken, hebben deze levensgrote en soms levensechte beelden een grote aantrekkingskracht. Al die beelden en de indrukwekkende verhalen die erover te vertellen zijn, geven deze collectie iets magisch!

De Gipsengalerij is in feite een smeltkroes van tijd en cultuur. Het nieuwe Allard Pierson heeft straks op de bovenste verdieping een prachtige zaal met veel glas waardoor er veel licht naar binnen komt. Daar staat een aantal iconische beelden uit diverse stijlperioden en daar begint de rondgang langs een aantal zalen met gipsen. Hoewel er verschillende verhaallijnen zijn, is de rode draad dat het hedendaags publiek naar kopieën kijkt die meer dan 100 jaar geleden zijn gemaakt en toen dienden om na te tekenen. En dat tekenen naar gipsmodel is straks ook weer mogelijk op zaal! Maar het zijn kopieën van veel oudere beelden, die na hun ontdekking de West-Europese kunst- en cultuurgeschiedenis sterk beïnvloed hebben. De beelden geven bovendien een prachtig stilistisch overzicht van de beeldhouwkunst in de klassieke oudheid. De diverse bekende stijlkenmerken, zoals archaïsch, klassiek en Hellenistisch vinden we terug in de collectie.

 In de Gipsengalerij komen verschillende tijdperken en culturen samen. Dat zal je kunnen zien in de presentatie. Het is bijzonder dat het verhaal van de gipsen ook ondersteund zal worden door tekeningen, gravures en prenten uit de collectie van het Allard Pierson:  zo zal 18de en 19de -eeuws beeldmateriaal van klassieke beelden worden gecombineerd met de 19de eeuwse beelden in gips.